Trendy demokratyczne w Unii wyglądają wręcz dramatycznie – topnieje populacja pracujących, a zwiększa się emerytów i rencistów. Dotyczy to wszystkich krajów UE, choć w różnym stopniu. To zaś determinuje politykę migracyjną, senioralną oraz skuteczność systemów emerytalnych. Jak Europa poradzi sobie z tym wyzwaniem?
Panel rozpoczął Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora, Polski Instytut Ekonomiczny, który wymienił dwa najważniejsze wyzwania demograficzne, z jakimi mierzy się Europa – depopulacja oraz starzenie się społeczeństw. Podając przykład Polski, która doświadcza spadku liczby osób w wieku produkcyjnym jako jedno z możliwych rozwiązań, podał aktywizację zawodową, upatrując też pewnej nadziei w rozwoju sztucznej inteligencji oraz automatyzacji jako sposobu na wypełnienie braków kadrowych.
Prof. Marek Góra, kierownik Katedry Ekonomii I, SGH, zauważył, że żyjemy w czasach przejścia demograficznego będącego naturalną konsekwencją boomów demograficznych minionego wieku – niskie wskaźniki dzietności oraz śmiertelności są typowe dla krajów rozwiniętych. Dodał też, że polityka pronatalistyczna jest błędem, ponieważ o zmianach ludnościowych trzeba myśleć w horyzoncie wielu dziesięcioleci. Dlatego jego zdaniem właściwe byłoby edukowanie, że podniesienie wieku emerytalnego to odpowiedź na wzrost długowieczności i jest elementem walki z marginalizacją społeczną, której często doświadczają emeryci.
Prof. Wiktor Askanas, Member of Canadian Competition Tribunal, Professor Emeritus, University of New Brunswick, zgodził się, że należy odejść od prób zwiększenia dzietności. Jego zdaniem lepszym rozwiązaniem byłoby na przykład skupienie się nad poprawą sytuacji na rynku pracy dobrze wykształconych imigrantów, którzy mogliby być wartością dodaną dla społeczeństwa. Innym z rozwiązań mogłaby być inwestycja i rozwój opieki nad seniorami.
Anna Wicha, prezeska, Polskie Forum HR, swoją wypowiedź rozpoczęła od przytoczenia szokujących danych – za dwa lata codziennie będziemy tracić ponad tysiąc osób z rynku pracy. Podobnie jak przedmówcy krytycznie odniosła się do polityki pronatalistycznej, argumentując, że w rzeczywistości społeczeństwa konsumpcyjnego nie ma miejsca na rodziny wielodzietne i wielopokoleniowe. Według niej zwiększenie elastyczności warunków pracy mogłoby wypełnić luki w zatrudnieniu, jako przykład podałą sytuację matek na rynku pracy. Dodała też, że należałoby wypracować w Polsce politykę migracyjną, która obecnie, podobnie jak na Węgrzech, nie istnieje.
Dyskusję podsumował Wauthier Robyns de Schneidauer, Vice President for the Section for Economic and Monetary Union and Economic and Social Cohesion, EESC Employers’ Group Member, podkreślając, że skuteczna polityka odpowiadająca na problem starzejącego się społeczeństwa to taka, która traktuje ten problem całościowo i jest polityką odnoszącą się do ogółu społeczeństwa.
